تعیین ارزش کالای گمرکی یک فرآیند پیچیده و چند مرحله‌ای است که نیازمند دقت و صحت در ارائه و بررسی اسناد و مدارک است. این فرآیند نقش بسیار مهمی در تنظیم تجارت بین‌المللی همچنین نقش بسزایی در اخذ هزینه های کالاهی وارداتی و کلاهای صادراتی که برایآنها عوارض صادراتی اخذ میشود دارد.
۱. اعلام قیمت کالا
تولیدکننده یا صادرکننده موظف است قیمت کالا را اعلام کند. این قیمت شامل هزینه‌های تولید، حمل و نقل، بیمه، و سایر هزینه‌های مرتبط با کالا است. اعلام قیمت معمولاً در فاکتور تجاری (Invoice) و سایر اسناد تجاری مرتبط قید میشود.
۲. بررسی اسناد و مدارک
مقامات گمرکی اسناد و مدارک ارائه شده توسط واردکننده را بررسی می‌کنند. این اسناد شامل فاکتور تجاری، بارنامه، بیمه‌نامه و سایر مدارک مربوط به کالا است. بررسی اسناد به منظور اطمینان از صحت و کامل بودن اطلاعات ارائه شده انجام میشود.
۳. ارزیابی ارزش کالا
در این مرحله، مقامات گمرکی ارزش کالا را ارزیابی می‌کنند. این ارزیابی بر اساس روش‌های مختلفی انجام میشود که شامل مقایسه با قیمت‌های مشابه در بازار، استفاده از اطلاعات قیمت‌های گذشته و بررسی هزینه‌های واقعی تولید و حمل و نقل است.
۴. اعمال نرخ ارز
ارزش کالا به واحد پول کشور واردکننده تبدیل میشود. این تبدیل بر اساس نرخ ارز معتبر در زمان واردات انجام میشود. نرخ ارز معمولاً توسط بانک مرکزی کشور اعلام میشود و به عنوان مبنای محاسبه ارزش کالای گمرکی استفاده میشود.
۵. محاسبه حقوق و عوارض گمرکی
پس از تعیین ارزش کالا، حقوق و عوارض گمرکی بر اساس نرخ‌های مصوب محاسبه میشود. این نرخ‌ها می‌توانند بسته به نوع کالا و کشور مبدأ متفاوت باشند. حقوق و عوارض گمرکی شامل مالیات‌های مختلفی است که بر واردات کالا اعمال میشود.
۶. اعلام و پرداخت حقوق و عوارض
واردکننده موظف است حقوق و عوارض گمرکی محاسبه شده را پرداخت کند. پس از پرداخت این مبالغ، کالا می‌تواند از گمرک ترخیص شده و وارد بازار داخلی شود.
