یکی از روش‌های مهم و متداول در امر واردات و صادرات انواع محصولات، ترخیص درصدی کالا است. ترخیص درصدی کالا به فرآیندی می‌گویند که طی آن قسمتی از کالاهای وارداتی قبل از آن که کلیه مراحل گمرکی تکمیل شوند، توسط ارائه یک ضمانت‌نامه و یا پرداخت بخشی از حقوق گمرکی، ترخیص می‌شوند. ترخیص درصدی کالا، در وضعیت اضطراری نظیر کمبود محصول در کشور و یا پیشگیری از فاسد شدن کالاها انجام می‌پذیرد. بعد از انجام ترخیص درصدی، واردکننده متعهد می‌شود تا باقی مراحل گمرکی و ترخیص کالا را انجام دهد.
در واقع فرآیند ترخیص درصدی کالاها، موجب کاهش مدت زمان انتظار و روان شدن تجارت شده و برای بازرگانان حرفه‌ای، این امکان را فراهم می‌کند که خیلی سریع به بازار داخلی دسترسی داشته باشند. این فرآیند به صادرکنندگان و واردکنندگان این امکان را می‌دهد تا پیش از انجام تشریفات گمرکی، بخشی از محصولات خود را از گمرک خارج سازند. در این مطلب به بررسی این موضوع می‌پردازیم که ترخیص درصدی چیست و شامل چه کالاهایی شده و چه مراحلی دارد.
لیست کالاهای مشمول ترخیص درصدی
در کشور ما، بعضی از کالاها این امکان را دارند که در شرایطی خاص، مشمول ترخیص درصدی شوند. البته فهرست این کالاها تابع قوانین و تصمیمات گمرکی بوده و ممکن است مطابق با وضعیت اقتصادی و نیازهای بازار داخلی کشور تغییر کند. همچنین ترخیص درصدی این کالاها اغلب به وسیله ارائه یک ضمانت‌نامه معتبر از طرف واردکننده انجام می‌گردد تا این اطمینان حاصل شود که در زمانی مناسب، باقیمانده حقوق و عوارض گمرکی پرداخت می‌گردند. برای پیشگیری از هر نوع سوءاستفاده و حفظ منافع ملی، این فرآیند باید با هماهنگی دقیق میان گمرک، واردکننده و سایر نهادهای مرتبط انجام پذیرد. به طور معمول لیست کالاهای مشمول ترخیص درصدی، به صورت زیر خواهند بود:
- کالاهای ضروری و اساسی که برای نیازهای اولیه جامعه حائز اهمیت هستند که از نمونه آن‌ها باید به داروها، مواد غذایی و محصولات بهداشتی اشاره کرد.
- کلیه مواد اولیه‌ای که لازم است از آن‌ها در جهت تولید محصولات مهم در کشور استفاده شود. مواد اولیه دارویی از این قبیل محصولات هستند.
- انواع کالاهای فاسدشدنی که مدت زمان ماندگاری آن‌ها بسیار کوتاه است. از جمله این کالاها باید محصولات کشاورزی، مواد غذایی و دارویی را نام برد.
- کالاهای خاص و حساس مانند تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی که به علت شرایطی خاص، باید برای ترخیص فوری آن‌ها اقدام نمود.
- آن دسته از کالاهایی که مربوط به پروژه‌های ملی و مهم بوده و به این منظور به کشور وارد می‌شوند.
- ماشین‌آلات و تجهیزات تولیدی که برای واحدهای تولیدی مورد نیاز بوده و واردات و ترخیص آن‌ها، در جهت توسعه صنعتی کشور بسیار اهمیت دارد.
مراحل ترخیص درصدی کالا
فرآیند ترخیص درصدی کالاها، شامل مراحلی می‌شود که در ادامه به صورت گام به گام به آن‌ها اشاره شده است:
۱. ارائه درخواست به گمرک
در ابتدا لازم است تا واردکننده، درخواستی مبنی بر ترخیص درصدی را به گمرک ارائه داده و علت نیاز به ترخیص درصدی را نیز عنوان نماید.
۲. ارائه ضمانت‌نامه
در مرحله بعد واردکننده این وظیفه را دارد تا به میزان ارزش کالای ترخیص نشده خود، ضمانت‌نامه‌ای را به گمرک ارائه دهد.
۳. انجام تشریفات گمرکی اولیه
انجام تشریفات گمرکی اولیه در مرحله بعد قرار داشته و گمرک بعد از بررسی درخواست واردکننده و اطمینان از رعایت کلیه مقررات و قوانین، برای ترخیص درصدی کالاها، اجازه‌نامه‌ای را صادر می‌کند.
۴. ترخیص بخشی از کالا
بعد از تایید گمرک و صدور اجازه‌نامه، مطابق با درخواست واردکننده، بخشی از کالای وارداتی او ترخیص می‌گردد.
۵. پرداخت باقی هزینه‌ها و ترخیص کامل محموله
در انتها واردکننده می‌تواند باقیمانده محموله خود را بعد از اینکه حقوق و عوارض گمرکی را به صورت کامل پرداخت نمود، ترخیص نماید.
تفاوت ترخیص درصدی و قطعی کالا
ترخیص کالا در گمرک به دو صورت ترخیص درصدی و ترخیص قطعی انجام می‌پذیرد. این دو روش از جهاتی با یکدیگر تفاوت‌های مهمی دارند که در ادامه به این تفاوت‌ها اشاره شده است:
تفاوت در پرداخت هزینه‌های گمرکی
در ترخیص درصدی، واردکننده مجاز به آزادسازی بخشی از محموله وارداتی خود قبل از تسویه کامل حقوق گمرکی است و این درصد طبق توافق یا قوانین خاصی تعیین می‌گردد. اما ترخیص قطعی به مفهوم ترخیص کامل محموله از گمرک بعد از پرداخت کلیه حقوق و عوارض گمرکی است. در ترخیص قطعی، واردکننده باید کلیه مدارک لازم را به گمرک ارائه کرده و سپس کالا به صورت کامل در اختیار او قرار خواهد گرفت.
محدودیت در دسترسی به کالای وارد شده
در روش ترخیص درصدی، به واردکننده این اجازه داده می‌شود تا با عرضه سریع بخشی از کالاها به بازار، نقدینگی مورد نیاز خود جهت پرداخت هزینه‌های مابقی را تهیه کند. اما در ترخیص قطعی واردکننده تنها در صورتی می‌تواند به کالای خود بدون محدودیت دسترسی داشته باشد که تمام حقوق گمرک را پرداخت کرده و محموله را به طور کامل به بازار عرضه کند.
مزایای ترخیص درصدی کالا
ترخیص درصدی محموله در امر صادرات و واردات انواع کالاها، دارای مزایای بسیاری است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:
کاهش هزینه‌های انبارداری
یکی از اصلی‌ترین مزایای ترخیص درصدی کالاها، کاهش هزینه‌های انبارداری خواهد بود. همانطور که می‌دانید، فرآیندهای ترخیص گمرکی بسیار زمانبر بوده و نگهداری کالاها در انبار گمرک، موجب می‌شود تا واردکننده ناچار به پرداخت هزینه‌های زیادی شود. ترخیص درصدی، این امکان را برای واردکننده فراهم می‌کند تا بخشی از محموله خود را سریع‌تر خارج ساخته و بدین ترتیب هزینه‌های انبارداری او کاهش یابد.
افزایش سرعت ورود کالا به بازار داخلی
ترخیص درصدی این امکان را به واردکنندگان می‌دهد تا بخشی از کالاهای وارداتی خود را سریع‌تر به بازار داخلی عرضه نمایند. این امر به ویژه در مواقعی که کالاها به علت نیاز داخلی و میزان تقاضای بالا باید فورا به بازار عرضه شوند، بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
تسهیل فرآیندهای تولید
چنانچه محموله کالای وارداتی، شامل مواد اولیه تولید باشد، ترخیص درصدی می‌تواند کمک کند تا فرآیند تولید بدون توقف ادامه داشته و نیازی نیست تا واردکننده برای ترخیص کامل محموله منتظر بماند.
کاهش فشار مالی
کاهش فشار مالی وارد شده بر بازرگانان نیز از مزایای دیگر ترخیص درصدی کالاها است. چرا که واردکنندگان با کمک این فرآیند می‌توانند قسمتی از محموله خود را بدون پرداخت کامل عوارض و حقوق گمرکی ترخیص نموده و بعد از فروش آن کالاها یا استفاده از آن در خط تولید، هزینه‌های باقیمانده را پرداخت کنند.
مدیریت بهتر منابع مالی
یکی دیگر از مزایای ترخیص درصدی آن است به واردکنندگان این امکان داده می‌شود که بتوانند منابع مالی خود را بهتر مدیریت کنند. زیرا آنان می‌توانند به مرور زمان و مطابق با نیاز و توان مالی خودشان، کالاهای باقیمانده را ترخیص نمایند.
ترخیص ۹۰ درصدی کالا چیست؟
ترخیص ۹۰ درصدی کالا نیز از جمله سیاست‌های کلیدی به جهت تسهیل در تجارت، جلوگیری از ایجاد اختلال در زنجیره تأمین، کاهش زمان انتظار در گمرک و همچنین کاهش هزینه‌های واردکنندگان است. این فرآیند این امکان را برای واردکنندگان فراهم می‌کنند تا قبل از انجام کامل مراحل قانونی و پرداخت‌های گمرکی، بتوانند ۹۰ درصد از محموله وارداتی خودشان را از گمرک آزاد سازند. این روش به خصوص در زمانی که واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه ضروری است، اهمیت داشته و می‌تواند به فرآیند تولید و توزیع کمک کند. لازم به ذکر است که کلیه واردکنندگان، برای استفاده از تسهیلات ترخیص ۹۰ درصدی، مستلزم هستند تا یک سری ضمانت‌نامه‌های مالی را ارائه نمایند. این تضمین‌ها شامل وثیقه مالی یا ضمانت‌نامه بانکی خواهد بود.
بخشنامه ترخیص ۹۰ درصدی گمرک
بخشنامه ترخیص ۹۰ درصدی گمرک ایران شامل مقررات خاصی است که لازم است کلیه بازرگانان در تجارت خود به آن توجه کنند. به طور معمول بخشنامه ترخیص ۹۰ درصدی گمرک، برای کالاهای اساسی و مواد اولیه لازم در صنایعی اجرا می‌گردد که ممکن است تأخیر در ترخیص آن‌ها، آسیب بزرگی به زنجیره تأمین و تولید بزند. همچنین این بخشنامه برای کالاهایی که نیاز فوری به آن‌ها وجود دارد، نیز به کار می‌رود.
واردکننده باید معادل مبلغ حقوق و عوارض گمرکی پرداخت نشده، تضمین مالی معتبری همچون وثیقه یا ضمانت بانکی به گمرک ارائه دهد. بعد از تایید درخواست ترخیص ۹۰ درصدی، در مرحله اجرایی، مجوز ترخیص ۹۰ درصد از کالا توسط گمرک صادر شده و ۱۰ درصد مانده تا زمان تسویه حساب کامل مالی نزد گمرک باقی می‌ماند. واردکننده باید در مدت زمان مشخص شده، بقیه حقوق گمرکی را پرداخت نموده و ۱۰ درصد کالای باقیمانده خود را ترخیص کند. چنانچه واردکننده موفق نشود تا تعهدات مالی خود را در زمان مقرر انجام دهد، گمرک به وسیله تضمین ارائه شده می‌تواند واردکننده را از این تسهیلات محروم کند.
دیدگاه خود را بنویسید