پس از ترخیص کالا از گمرک احتمال بررسی مجدد آن وجود دارد. این بررسی‌‌ها که به عنوان کنترل‌های پس از ترخیص شناخته می‌شوند، با هدف اطمینان از پرداخت صحیح عوارض گمرکی انجام می‌گردد. در واقع در مواقعی، ممکن است گمرک به صورت دوره‌ای یا در صورت وجود شک، این بررسی‌ها را انجام دهد. همچنین، صاحب کالا نیز در صورت بروز اختلاف یا نیاز به اصلاحیه در پرداخت‌ها، می‌تواند درخواست بررسی مجدد پرونده را داشته باشد.

در صورت کمبود پرداخت عوارض گمرکی، گمرک می‌تواند مبلغ باقیمانده را از صاحب کالا مطالبه نماید که به این حالت کسر دریافتی گمرک می‌گویند. برعکس، اگر مبلغ پرداختی بیشتر از مقدار واقعی باشد، صاحب کالا می‌تواند درخواست بازپرداخت مازاد پرداخت را بنماید. این فرآیندها برای حفظ شفافیت و اطمینان از رعایت قوانین گمرکی توسط طرفین، در نظر گرفته شده است.

کسر دریافتی گمرک در چه شرایطی ایجاد می شود؟

هنگامی که کالایی وارد کشور می‌شود، صاحب کالا موظف است مبلغ مشخصی را به‌عنوان عوارض و حقوق گمرکی به دولت پرداخت کند. این مبلغ براساس نوع کالا، ارزش آن و قوانین گمرکی تعیین خواهد شد. گاهی اوقات ممکن است به دلایل مختلفی مانند اشتباه در محاسبات یا عدم آگاهی از قوانین، مبلغ کمتری به گمرک پرداخت گردد. در چنین شرایطی، به عبارت ساده‌تر، صاحب کالا به گمرک بدهکار می‌شود و این بدهی را “کسر دریافتی گمرک” می‌نامند. به این معنی که گمرک تشخیص می‌دهد مبلغ کمتری به عنوان عوارض و حقوق گمرکی دریافت کرده و از صاحب کالا درخواست می‌کند تا مبلغ باقی‌مانده را پرداخت نماید.

قانونگذار برای جلوگیری از بروز اختلافات و تعیین تکلیف اینگونه موارد، مهلتی ۶ ماهه را برای طرفین در نظر می‌گیرد. یعنی هم صاحب کالا و هم اداره گمرک، حداکثر تا شش ماه پس از ترخیص کالا فرصت دارند تا در صورت وجود هرگونه اختلاف در خصوص مبلغ پرداختی، موضوع را پیگیری کنند. پس از پایان این مهلت، معمولاً امکان طرح مجدد اختلاف وجود نداشته و تصمیمات اتخاذ شده قطعی خواهد بود. بنابراین، آشنایی با قوانین گمرکی و انجام محاسبات دقیق در هنگام پرداخت عوارض، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری خواهد کرد.

دلایل اصلی کسر دریافتی گمرک

در مورد دلایل اصلی کسر دریافتی گمرک، باید به موارد زیر اشاره کرد:

اختلاف در ارزش کالا

اگر صاحب کالا هنگام وارد کردن محصول به کشور، ارزش واقعی آن را کمتر از آنچه که هست، در اظهارنامه گمرکی بنویسد، بعداً مجبور می‌شود این مابه‌التفاوت عوارضی را به گمرک پرداخت نماید.

اشتباه در محاسبه حقوق ورودی

گاهی اوقات به دلیل اشتباهاتی مانند محاسبه نادرست هزینه‌های گمرکی یا اعمال تعرفه اشتباه روی کالا، ممکن است مبلغ کمتری از واردکننده دریافت شود.

تغییر در قوانین و مقررات گمرکی

اگر بعد از اینکه کالا از گمرک ترخیص شد، قوانین یا تعرفه‌های گمرکی تغییر کرد و هزینه واردات آن محموله بیشتر شد، صاحب کالا باید مابه‌التفاوت این هزینه را به گمرک پرداخت کند. به عبارت ساده‌تر، اگر بعد از ترخیص، مشخص شود که باید پول بیشتری بابت وارد کردن آن کالا می‌دادیم، این تفاوت قیمت به عهده صاحب کالا است.

عدم تطابق مشخصات کالا با اسناد

اگر اطلاعاتی که روی بارنامه یا اسناد حمل کالا نوشته شده با چیزی که شما در اظهارنامه گمرکی اعلام کرده‌اید فرق داشته باشد، ممکن است مجبور شوید پول بیشتری به عنوان عوارض گمرکی پرداخت کنید. گاهی اوقات این اختلاف مربوط به وزن یا تعداد کالاها خواهد بود. یعنی اگر شما بگویید که مثلاً ۱۰۰ جعبه کالا وارد می‌کنید، اما وقتی کالاها را وزن کرده یا بشمارند و تعدادشان بیشتر باشد، باید مابه‌التفاوت پول را به گمرک بدهید.

نحوه پرداخت کسر دریافتی گمرک

در صورتی که گمرک تشخیص دهد که شما باید مبلغ بیشتری به عنوان عوارض گمرکی پرداخت کنید، به شما مهلت مشخصی داده خواهد شد تا این مبلغ را پرداخت نمایید. بسیار مهم است که شما به این مهلت توجه کرده و در تاریخ تعیین شده، مبلغ مورد نظر را واریز کنید. چنانچه شما پرداخت را به تأخیر بیندازید، ممکن است مجبور به پرداخت جریمه شوید.

روش پرداخت کسر دریافتی، به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه‌های بانکی انجام می‌شود. بعد از اینکه گمرک میزان دقیق پرداختی شما را مشخص کرد، به شما می‌گویند که این مبلغ را به کدام حساب واریز کنید. با این حال، بهتر است برای اطمینان از اینکه همه مراحل را درست انجام می‌دهید، با اداره گمرکی که پرونده شما در آنجا در جریان است، تماس گرفته و راهنمایی‌های دقیق‌تری را دریافت کنید. چون روش‌های پرداخت ممکن است در گمرک‌های مختلف کمی با هم تفاوت داشته باشند. مراحل کلی پرداخت کسر دریافتی گمرک به شرح زیر است:

  1. دریافت اطلاعیه: گمرک با ارسال یک نامه یا اطلاعیه الکترونیکی، شما را از وجود کسر دریافتی و مبلغ دقیق آن مطلع می‌کند. در این اطلاعیه، اطلاعاتی مانند شماره پرونده، مبلغ کسر دریافتی، مهلت پرداخت و شماره حساب بانکی گمرک درج شده است.
  2. بررسی اطلاعات: پس از دریافت اطلاعیه‌ از گمرک، لازم است تمام اطلاعاتی که در آن نوشته شده را با دقت بررسی کنید. باید مطمئن شوید که همه چیز درست و دقیق است. اگر چیزی را نفهمیدید یا به آن شک داشتید، با گمرک تماس گرفته و از آن‌ها توضیح بخواهید.
  3. آماده‌سازی مدارک: لازم است شما مدارک مورد نیاز به منظور پرداخت کسر دریافتی، که حاوی کپی اطلاعیه گمرک، کارت ملی یا پاسپورت و فیش واریزی است را فراهم نمایید.
  4. واریز وجه: مبلغ کسر دریافتی را به حساب بانکی مشخص شده در اطلاعیه گمرک واریز کرده و فیش واریزی را به دقت نگهداری کنید. موقع پرداخت، تمام اطلاعاتی که از شما خواسته شده، مثل شماره پرونده‌تان، نام و نام خانوادگی و مبلغ دقیق را به صورت صحیح وارد نمایید.
  5. تحویل مدارک: پس از تکمیل مدارک، آن‌ها را به صورت حضوری به اداره گمرک تحویل دهید. همچنین می‌توانید مدارک را به صورت الکترونیکی از طریق سامانه‌های مربوطه ارسال نمایید. به منظور حفظ سوابق، توصیه می‌شود تا ۵ سال آینده از کپی این مدارک نگهداری کنید.

نحوه اعتراض به کسر دریافتی گمرک

وقتی صاحب کالایی احساس کند که مبلغی که باید به عنوان عوارض گمرکی پرداخت نماید، بیشتر از چیزی است که باید باشد، می‌تواند به این موضوع اعتراض کند. اما مهمترین نکته این است که باید در مهلت مقرر و زمان مشخصی که گمرک تعیین کرده، اعتراض خود را ثبت کند. اگر این مهلت را از دست بدهد، دیگر نمی‌تواند به تصمیم گمرک اعتراضی داشته باشد. مراحل اعتراض به کسر دریافتی گمرک به شرح زیر است:

1.دریافت اطلاعیه کسر دریافتی و بررسی دقیق آن

اولین کاری که باید انجام دهید آن است که منتظر بمانید تا گمرک به طور رسمی و طی اطلاعیه‌ای، به شما اعلام کند که چقدر باید بیشتر پرداخت کنید و دلیل آن چه بوده است. وقتی این اطلاعیه را دریافت کردید، باید تمام جزئیاتی که در آن نوشته شده را با دقت بررسی کرده و ببینید که آیا دلایلی که گمرک آورده، با مدارکی که شما دارید، مطابقت دارد یا خیر.

2.تهیه مستندات

در مرحله بعد، باید تمام مدارکی که ثابت می‌کنند مبلغی که گمرک از شما طلب کرده، اشتباه است را جمع‌آوری نمایید. این مدارک می‌توانند شامل فاکتور خرید کالا، اظهارنامه‌ای که در گمرک پر کرده‌اید، نظری که کارشناس در مورد کالا داده و هر مدرک دیگری که به نظرتان می‌تواند ثابت کند که شما حق با شماست، باشد.

3.تنظیم نامه اعتراض

بعد از اینکه همه مدارک لازم را جمع‌آوری کردید، نوبت به نوشتن یک نامه رسمی اعتراض به گمرک می‌رسد. این نامه باید به صورت دقیق و قانونی نوشته شود. بهتر است قبل از نوشتن این نامه، با یک کارشناس گمرک یا وکیلی که در زمینه قوانین گمرکی تخصص دارد مشورت نمایید. آن‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا نامه‌ای قوی و قانونی بنویسید. لازم است در نامه، به صورت دقیق و روشن به موارد زیر اشاره کنید:

  • شماره پرونده گمرکی
  • دلایل اعتراض خود را به همراه مستندات مربوطه
  • درخواست تجدیدنظر در محاسبات گمرکی

4.تحویل نامه اعتراض

نامه اعتراض را به همراه کلیه مستندات به اداره گمرکی که پرونده شما را در دست دارد، تحویل دهید.

5.پیگیری پرونده

پس از ارسال نامه اعتراض به گمرک، لازم است تا پیگیر وضعیت پرونده خود بوده و در صورت نیاز با مسئولین مربوطه تماس بگیرید. اگر گمرک با اعتراض شما موافقت نکرد، می‌توانید به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی مراجعه کنید. این کمیسیون پرونده شما را مجدداً بررسی کرده و تصمیم نهایی را اعلام خواهد کرد.

مشکلات ناشی از کسر دریافتی گمرک برای بازرگانان

کسر دریافتی گمرک یکی از چالش‌های رایج در تجارت است که می‌تواند مشکلات بسیاری را برای بازرگانان ایجاد کند. از جمله این مشکلات عبارتند از:

جریمه‌های مالی

یکی از مهم‌ترین عواقبی که کسر دریافتی به همراه دارد، اعمال جریمه‌های مالی سنگینی است که گمرک در نظر می‌گیرد. این جریمه‌ها علاوه بر هزینه‌هایی که قبلاً پرداخت کرده‌اید، سود نهایی تجارت شما را به شدت کاهش داده و می‌توانند زیان‌های قابل توجهی را به دنبال داشته باشند.

تاخیر در ترخیص کالا

در صورت تشخیص کسر دریافتی، گمرک می‌تواند تا زمان پرداخت کامل مبلغ مورد نظر، از ترخیص کالا ممانعت کند. این امر باعث ایجاد اختلال در زنجیره تامین و افزایش هزینه‌های انبارداری می‌شود.

پیگیری‌های اداری طولانی

پیگیری‌های اداری برای رفع مشکل کسر دریافتی، زمان‌بر و پر هزینه است. بازرگانان مجبورند وقت و انرژی زیادی را صرف مکاتبات و مراجعه به ادارات گمرک نمایند.

خسارت به اعتبار تجاری

وجود پرونده‌های مالی و اختلاف با گمرک، می‌تواند به اعتبار تجاری بازرگانان آسیب جدی وارد کرده و همکاری با بانک‌ها و سایر نهادهای مالی را با مشکل مواجه کند.

چگونه از بروز کسر دریافتی جلوگیری کنیم؟

کسر دریافتی گمرک یکی از چالش‌های جدی برای بازرگانان است که می‌تواند عواقب مالی و حقوقی زیادی را به همراه داشته باشد. بازرگانان می‌توانند با آگاهی از علل ایجاد این مشکل و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، از بروز آن جلوگیری کرده و یا حداقل خسارت‌های ناشی از آن را کاهش دهند. این اقدامات عبارتند از:

  • لازم است تجار قبل از اظهار کالا در گمرک، ارزش واقعی کالا، حقوق ورودی و عوارض گمرکی را با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی، به دقت برآورد کرده و مطمئن شوند که ارزش اعلام شده با ارزش بازار همخوانی دارد.
  • لازم است بازرگانان به صورت مستمر، وضعیت پرونده گمرکی خود را پیگیری کرده و در صورت بروز هرگونه مشکل، به سرعت اقدامات لازم را انجام دهند.
  • یک تاجر باید از تعرفه صحیح برای کالای خود مطمئن شده و در صورت نیاز از مشاوره کارشناسان گمرکی استفاده نماید.
  • لازم است بازرگان تمامی اطلاعات مورد نیاز را در اظهارنامه گمرکی به طور دقیق و صحیح وارد کند.
  • ارائه مدارک کامل و دقیق به گمرک، می‌تواند در تسریع روند ترخیص کالا و کاهش احتمال بروز اختلاف کمک کند.
  • کلیه تجار باید همواره از آخرین تغییرات قوانین و مقررات گمرکی آگاه باشند.
  • تاجر باید تمامی اسناد و مدارک مربوط به کالا را به مدت حداقل ۵ سال نگهداری کند.