استاندارد اجباری برای تضمین کیفیت و ایمنی کالاها، رعایت الزامات قانونی و جلوگیری از ورود محصولات غیراستاندارد به بازار ضروری است. در این محتوا تلاش بر این است که تعریفی دقیق از این اصطلاح و اصطلاحات مرتبط به آن مانند COC و COI ارائه شود. سپس لیست کالاهایی که استاندارد اجباری نیاز دارند ارائه خواهد شد. در انتها به مدارک لازم برای اخذ مدرک استاندارد اجباری اشاره خواهد شد.
ترخیص پدیا به عنوان کارگزار رسمی گمرک و مشاور بازرگانی، در این زمینه خدماتی شامل سورسینگ، ثبت سفارش ترخیص کالا، اخذ ارز نیمایی، اخذ مجوز استاندارد و حمل و نقل را انجام می‌دهد اگر قصد واردات و ترخیص کالایی را دارید می‌توانید با کارشناسان ترخیص پدیا تماس بگیرید.
استاندارد اجباری چیست؟
استاندارد اجباری نوعی استاندارد است که از سوی مراجع قانونی معتبر مانند سازمان ملی استاندارد ایران (INSO)، استانداردهای اتحادیه اروپا (CE) یا سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) برای تضمین کیفیت، ایمنی و سلامت کالاها و خدمات وضع می‌شود. در واقع، واردات، تولید یا عرضه کالاهایی که تحت استاندارد اجباری قرار دارند، بدون دریافت علامت استاندارد ممنوع است.
علامت استاندارد اجباری به معنای تضمین کیفیت کامل و ایمنی محصول در تمام شرایط نیست، اما می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از رعایت حداقل الزامات کیفیت و ایمنی در نظر گرفته شود. هنگام خرید محصولات، علاوه بر علامت استاندارد، توجه به فاکتورهایی مانند برند، قیمت و نظرات دیگر مصرف‌کنندگان نیز اهمیت دارد.
باید توجه داشت که برخی از نمایندگی‌های ایزو در ایران گواهینامه‌های ایزو را صادر می‌کنند و شرکت‌ها می‌توانند با مشاوره و پیاده‌سازی فرآیندهای مورد نیاز، گواهی‌های خود را دریافت کنند.
استاندارد اجباری واردات و صادرات
اولین هدف از وجود استاندارد اجباری، حفاظت از حقوق مصرف‌کنندگان است. الزام دریافت نشان استاندارد برای کالاهای وارداتی و صادراتی، مانع از ورود محصولات بی‌کیفیت و خطرناک به بازار می‌شود. این روند به مصرف‌کنندگان این امکان را می‌دهد که با اطمینان بیشتری از سلامت و کیفیت، محصولات را خریداری کنند و تجربه خریدی مطمئن و رضایت‌بخش داشته باشند.
دومین هدف از استاندارد اجباری، تضمین کیفیت و ایمنی کالاها است. این استانداردها معیارهای دقیقی برای کیفیت و سلامت محصولات فراهم می‌کنند. این معیارها بر اساس تحقیقات علمی و با در نظر گرفتن شاخص‌های جهانی طراحی می‌شوند. رعایت این استانداردها باعث در اولویت قرار گرفتن سلامت و ایمنی مصرف‌کنندگان می‌شود.
سومین هدف از وجود استاندارد اجباری، ارتقای صادرات و رونق اقتصادی است. دریافت نشان استاندارد برای برخی کالاهای صادراتی مانند زعفران و عسل الزامی است. این نشان به عنوان یک گواهینامه معتبر، اعتماد مشتریان خارجی را جلب کرده و موجب افزایش صادرات و در نتیجه تقویت اقتصاد کشور می‌شود.
اصطلاحات مربوط به استاندارد اجباری
اصطلاحات مختلفی مانند گواهینامه انطباق، گواهینامه بازرسی، تست ریپورت، و استاندارد ملی مطرح می‌شوند که هرکدام نقش خاصی در فرآیند تضمین کیفیت و رعایت الزامات استاندارد اجباری ایفا می‌کنند. این اصطلاحات به تولیدکنندگان، واردکنندگان و مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که کالاها و خدمات ارائه شده با الزامات قانونی و فنی همخوانی دارند. در این بخش به توضیح تک به تک این اصطلاحات خواهیم پرداخت.
گواهینامه انطباق (COC)(Certificate Of Conformity)
استاندارد اجباری برای کالاهایی که وارد کشور می‌شوند، شامل گواهینامه انطباق (COC) است که تایید می‌کند محصول با الزامات مشخص شده برای کیفیت و ایمنی تطابق دارد. این گواهینامه، که معمولاً توسط سازمان‌های استاندارد یا نهادهای بازرسی معتبر صادر می‌شود، برای واردات کالا ضروری است.
هدف اصلی استاندارد اجباری در این زمینه، اطمینان از این است که محصولات وارداتی از نظر کیفیت، ایمنی و ویژگی‌های فنی مطابق با الزامات کشور مقصد هستند و هیچ‌گونه خطری برای مصرف‌کنندگان یا محیط زیست ایجاد نمی‌کنند. گواهینامه انطباق به‌ویژه برای کالاهایی که نیازمند رعایت استانداردهای خاص مانند دستگاه‌های الکتریکی، محصولات دارویی، مواد غذایی و لوازم خانگی هستند، کاربرد دارد.
گواهینامه بازرسی (COI)(Certificate Of Inspection)
استاندارد اجباری برای کالاهای وارداتی شامل گواهینامه بازرسی کالا (COI) است که توسط شرکت‌های مورد تایید در مبدا صادر می‌شود و تایید می‌کند محصول از نظر کیفیت، کمیت، بسته‌بندی و ویژگی‌های فنی مطابق با الزامات استانداردهای مربوطه مورد بررسی و تایید قرار گرفته است. این گواهینامه معمولاً توسط سازمان‌های بازرسی معتبر صادر می‌شود که کالای وارداتی یا صادراتی را پیش از حمل و نقل یا ورود به کشور مقصد ارزیابی می‌کنند.
هدف اصلی استاندارد اجباری در این زمینه، اطمینان از انطباق کالا با الزامات قانونی و فنی است. گواهینامه بازرسی (COI) برای برخی کالاها در فرآیند واردات به ایران از کشورهای خاص الزامی است تا از بروز مشکلات در گمرک و مراحل ترخیص جلوگیری شود. این گواهینامه تضمین می‌کند که کالاها با رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی به بازار عرضه خواهند شد.
بارگزاری این گواهی استاندارد قبل از اظهار کالا، پروسه ترخیص کالا را کوتاه‌تر و آسان‌تر می‌کند. همچنین چون گاهی برخی کالاها امکان آزموده شدن در گمرکات ایران را ندارد نیاز به COI دارند.
استاندارد ملی ایران (ISIRI)( Institute of Standards and Industrial Research of Iran)
استاندارد اجباری در ایران توسط سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI) برای کالاها، خدمات و فرآیندهای مختلف تدوین و منتشر می‌شود. این استانداردها با هدف ارتقاء کیفیت محصولات، حفاظت از ایمنی مصرف‌کنندگان و تضمین انطباق کالاها با الزامات محیط‌زیستی و قوانین ملی کشور تعیین شده‌اند.
این استانداردها شامل مشخصات فنی و الزامات مختلفی هستند که تولیدکنندگان باید در مراحل تولید، بسته‌بندی و حمل‌ونقل کالاها رعایت کنند. سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI) مسئول تنظیم، ارزیابی و نظارت بر این استانداردها است. کالاهایی که به قصد واردات به ایران ارسال می‌شوند، باید مطابق با استاندارد اجباری ملی ایران باشند تا از واردات غیرمجاز و مشکلات گمرکی جلوگیری شود.
تست ریپورت (Test Report)
تست ریپورت (Test Report) گزارشی است که نتایج آزمایش‌های انجام‌شده روی یک کالا را به‌طور مستند ارائه می‌دهد. این گزارش معمولاً توسط آزمایشگاه‌های معتبر داخلی یا بین‌المللی صادر می‌شود و شامل جزئیاتی مانند مشخصات فنی کالا، استاندارد اجباری مورد نظر، روش‌های آزمایش، نتایج به‌دست‌آمده و نظر نهایی آزمایشگاه است. استاندارد اجباری در این آزمایش‌ها نقش مهمی در تعیین انطباق کالا با الزامات لازم ایفا می‌کند.
Manufacturer Declaration
Manufacturer Declaration یا همان «اظهارنامه تولیدکننده» یکی از اسناد پرکاربرد در فرآیند ارزیابی انطباق محصول با استاندارد اجباری است. در این اظهارنامه، تولیدکننده با امضا و به‌صورت مکتوب تعهد می‌دهد که کالای عرضه‌شده مطابق با الزامات تعیین‌شده از جمله استاندارد اجباری، ویژگی‌های فنی یا قواعد ایمنی تولید شده است. این سند در برخی موارد می‌تواند نقش مکمل را ایفا کند، به‌ویژه زمانی که کالا مشمول ریسک پایین‌تری باشد.
در فرآیند بررسی انطباق با استاندارد اجباری در ایران، اظهارنامه تولیدکننده گاهی به‌عنوان یکی از مدارک لازم برای ترخیص یا ثبت سفارش در نظر گرفته می‌شود. این سند به نهادهای نظارتی اطمینان می‌دهد که تولیدکننده مسئولیت کیفیت و ایمنی کالا را پذیرفته و فرآیند تولید را با ضوابط موجود هماهنگ کرده است. البته در بسیاری از موارد، داشتن صرفاً Manufacturer Declaration کافی نیست و دریافت گزارش آزمون از مراکز مورد تأیید برای اثبات رعایت استاندارد اجباری لازم است.
Technical Data Sheet
برگه اطلاعات فنی یا Technical Data Sheet یکی از اسنادی است که نقش کلیدی در ارزیابی انطباق کالا با استاندارد اجباری ایفا می‌کند. این برگه شامل جزئیاتی نظیر ساختار محصول، اندازه‌ها، عملکرد فنی و شرایط نگهداری آن است. زمانی که یک کالا تحت نظارت استاندارد اجباری قرار می‌گیرد، این اطلاعات به‌عنوان مرجع اولیه برای بررسی ویژگی‌های محصول توسط مراجع تخصصی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در فرآیندهای مرتبط با واردات یا ترخیص کالاهایی که مشمول استاندارد اجباری هستند، ارائه technical data sheet به کارشناسان کمک می‌کند تا مطابقت ویژگی‌های فنی محصول با الزامات استاندارد را بررسی کنند. این برگه، مرجع مهمی برای مقایسه مشخصات واقعی کالا با معیارهای اعلام‌شده از سوی سازمان استاندارد محسوب می‌شود و وجود آن می‌تواند مسیر دریافت تأییدیه‌های لازم را هموارتر کند.
انواع استاندارد اجباری
استانداردهای اجباری می‌توانند مربوط به حوزه ملی (ایران)، منطقه‌ای (مثلا اتحادیه اروپا) و حوزه بین المللی باشند. در این بخش به توضیح هر کدام از این انواع خواهیم پرداخت.
استاندارد ملی اجباری
سازمان ملی استاندارد ایران (INSO) وظیفه دارد برای برخی کالاها و خدمات که از نظر کیفیت، ایمنی، سلامت و تأثیرات زیست‌محیطی اهمیت زیادی دارند، استاندارد اجباری تعیین کند. این استانداردها به‌گونه‌ای تدوین می‌شوند که تولیدکنندگان را ملزم به رعایت الزامات مشخصی کرده و از توزیع کالاهای ناسازگار با معیارهای تعیین‌شده جلوگیری شود. درج نشان استاندارد ملی ایران بر روی محصول، نشانه انطباق آن با ضوابط تعیین‌شده در استاندارد اجباری است.
کالاهای مشمول استاندارد ملی اجباری
برخی از محصولاتی که مشمول استاندارد ملی اجباری هستند عبارتند از:
محصولات تخت نورد شده، میلگردهای گرم‌نوردشده، میله‌ها، پروفیل‌ها، مفتول‌های فولادی، لوله‌ها و پروفیل‌های توخالی بدون درز، و انواع اسکلت‌های فلزی و اجزای آن از آهن یا فولاد، همگی در گروه کالاهای ساختمانی و معدنی قرار دارند و به دلیل نقش حیاتی در استحکام، ایمنی و دوام سازه‌ها، مشمول استاندارد ملی اجباری هستند.
این محصولات باید بر اساس مشخصات فنی و کیفی مورد تأیید سازمان ملی استاندارد ایران تولید یا وارد شوند تا از بروز مشکلات ساختاری در پروژه‌های عمرانی و معدنی جلوگیری شود.
مواد شیمیایی و پتروشیمی
بنزین، نفت گاز (گازوئیل)، روغن موتور و گریس از جمله کالاهای شیمیایی و محصولات پتروشیمی محسوب می‌شوند که به دلیل ماهیت فنی و حساسیت‌های زیست‌محیطی، مشمول استاندارد ملی اجباری هستند.
این فرآورده‌ها به‌طور مستقیم با ایمنی مصرف‌کننده، سلامت عمومی و عملکرد صحیح تجهیزات و وسایل نقلیه در ارتباط‌اند؛ ازاین‌رو، واردات، تولید و توزیع آنها باید منطبق با الزامات فنی تعیین‌شده توسط سازمان ملی استاندارد ایران انجام گیرد تا کیفیت، ایمنی و سازگاری آنها با معیارهای تعیین‌شده تضمین شود.
نساجی و چرم
پوست دباغی‌شده یا تازه دباغی‌شده گوسفند و بره، چرم آماده‌شده پس از دباغی (از جمله چرم پارشمینه‌شده یا Crusting) و همچنین پوشاک و متفرعات آن از چرم طبیعی یا چرم بازساخته مانند دستکش‌های کارگری و صنعتی، از جمله اقلامی هستند که در صنایع مختلف از جمله صنایع خودرو و نیرومحرکه کاربرد دارند و به دلیل تماس مستقیم با کاربران یا استفاده در بخش‌های ایمنی و داخلی خودرو، مشمول استاندارد ملی اجباری است.
کنترل کیفیت این محصولات با هدف اطمینان از دوام، مقاومت در برابر شرایط محیطی و سلامت مصرف‌کننده، طبق الزامات سازمان ملی استاندارد ایران الزامی است.
بسته بندی و سلولزی
خمیر چوب شیمیایی تهیه‌شده با سولفید، خمیرهای ترکیبی مکانیکی و شیمیایی، خمیرهای الیافی بازیافتی، کاغذ روزنامه، کاغذ توالت و سایر محصولات سلولزی مانند دستمال، حوله، ملافه و پوشاک بهداشتی، همگی در دسته محصولات بسته‌بندی و سلولزی قرار می‌گیرند که به‌دلیل تماس مستقیم با انسان، محیط زیست و مواد مصرفی، مشمول استاندارد ملی اجباری هستند.
این محصولات باید از نظر بهداشت، ایمنی، کیفیت الیاف و پایداری در مصرف، مطابق با ضوابط تعیین‌شده توسط سازمان ملی استاندارد ایران کنترل و ارزیابی شوند تا سلامت مصرف‌کننده و عملکرد مناسب آنها تضمین گردد.
برق، الکترونیک و تجهیزات اندازه گیری
ترانسفورماتورهای برقی، مبدل‌های استاتیک، القاگرها، باتری‌ها، لوازم خانگی الکترومکانیکی با موتور داخلی، ریش‌تراش‌ها، جاروهای برقی، دستگاه‌های برقی روشن‌کننده موتورهای احتراقی، ژنراتورها، کوره‌ها و دستگاه‌های گرمایشی صنعتی یا آزمایشگاهی و همچنین دستگاه‌های صوتی، در دسته برق، الکترونیک و تجهیزات اندازه‌گیری قرار می‌گیرند.
با توجه به ارتباط مستقیم این تجهیزات با ایمنی کاربران، مصرف انرژی و عملکرد صحیح سیستم‌های الکتریکی، بسیاری از این اقلام مشمول استاندارد ملی اجباری هستند و باید پیش از ورود به بازار یا مصرف، مطابق با الزامات سازمان ملی استاندارد ایران، مورد آزمون و تأیید قرار گیرند.
خودرو و نیرومحرکه
لاستیک رویی چرخ بادی نو از کائوچو، لاستیک‌های رویی چرخ بادی روکش‌شده یا مستعمل، و همچنین لاستیک‌های توپر یا نیمه‌توپر و نوار دور رینگ چرخ از کائوچو، همگی در دسته کالاهای مرتبط با خودرو و نیرومحرکه قرار می‌گیرند و به دلیل نقش کلیدی در ایمنی تردد و عملکرد خودرو، مشمول استاندارد ملی اجباری هستند.
این اقلام باید پیش از ورود به بازار از نظر کیفیت، مقاومت، چسبندگی و دوام طبق الزامات تعیین‌شده توسط سازمان ملی استاندارد ایران مورد ارزیابی قرار گیرند تا از بروز خطرات احتمالی در زمان استفاده جلوگیری شود.
استاندارد منطقه ای اجباری
در برخی مناطق، برای تسهیل تبادلات تجاری میان کشورها، استانداردهایی به‌صورت مشترک تدوین می‌شوند که جنبه استاندارد اجباری به خود می‌گیرند. برای مثال، نشان CE که در کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای محصولاتی مانند اسباب‌بازی‌ها، وسایل برقی، و تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود، بیانگر انطباق محصول با الزامات فنی و ایمنی تعریف‌شده در استاندارد اجباری منطقه‌ای است.
کالاهای مشمول استاندارد منطقه ای اجباری
برخی از محصولاتی که مشمول استاندارد منطقه‌ای اجباری هستند در ادامه معرفی شده‌اند.
- لوازم برقی
برای انواع تجهیزات الکتریکی، رعایت استاندارد اجباری CE در محدوده اتحادیه اروپا الزامی است. این استاندارد منطقه‌ای اجباری مجموعه‌ای از الزامات را در خصوص ایمنی کاربران، کنترل تداخلات الکترومغناطیسی (EMC) و مصرف انرژی تعیین کرده تا عملکرد دستگاه‌ها مطابق با سطح استانداردهای پذیرفته‌شده در اروپا باشد.
- خودرو
در حوزه صنعت خودرو، استانداردهای Euro NCAP نمونه‌ای شناخته‌شده از استاندارد اجباری منطقه‌ای به شمار می‌آیند. این ضوابط با هدف ارتقاء ایمنی خودروها تدوین شده‌اند و تمرکز آنها روی حفاظت از سرنشینان و عابران پیاده در زمان بروز تصادفات است.
- مواد غذایی
در مورد محصولات غذایی، مجموعه مقررات Codex Alimentarius که با مشارکت سازمان بهداشت جهانی و فائو تنظیم شده‌اند، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نمونه‌های استاندارد اجباری منطقه‌ای شناخته می‌شود. این استانداردها با تاکید بر کیفیت، سلامت و شرایط بهداشتی تولید مواد غذایی، نقش مهمی در حفظ سلامت مصرف‌کنندگان ایفا می‌کنند.
استاندارد بین المللی اجباری
استاندارد اجباری توسط سازمان‌های بین‌المللی مانند ایزو (ISO) تعریف و منتشر می‌شود و برای کالاها و خدماتی که در بازارهای جهانی مبادله می‌شوند، به کار می‌رود. این نوع استاندارد به‌طور خاص برای اطمینان از انطباق محصولات با الزامات کیفی، ایمنی و محیطی در سطح بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علامت ISO که بر روی کالاها قرار می‌گیرد، نشانه‌ای از رعایت این استاندارد اجباری است و به مشتریان و مصرف‌کنندگان اطمینان می‌دهد که محصول مطابق با مشخصات بین‌المللی استاندارد است.
کالاهای مشمول استاندارد بین المللی اجباری
کالاهایی که مشمول استاندارد اجباری بین‌المللی هستند، معمولاً محصولاتی را شامل می‌شوند که به دلیل تأثیرات گسترده آنها بر ایمنی، بهداشت یا محیط زیست، باید با الزامات خاص جهانی هماهنگ باشند. برخی از این کالاها شامل موارد زیر می‌شوند:
| لوازم برقی و الکترونیکی | این محصولات باید به‌طور کامل با الزامات ایمنی، سازگاری الکترومغناطیسی (EMC) و مصرف انرژی که توسط استانداردهای جهانی مانند ISO و IEC تدوین شده‌اند، هماهنگ باشند. |
| خودروها و قطعات خودرویی | برای حفظ ایمنی سرنشینان و کاهش آسیب به محیط زیست، استانداردهایی نظیر UNECE ایجاب می‌کند که خودروها و قطعات مرتبط با آنها مطابق با قوانین بین‌المللی عمل کنند. |
| مواد غذایی | برای تضمین سلامت و ایمنی مصرف‌کنندگان در سطح جهانی، استانداردهایی مانند Codex Alimentarius که توسط سازمان بهداشت جهانی و فائو تنظیم شده است، به کار می‌روند. |
| داروها و تجهیزات پزشکی | این محصولات باید با استانداردهایی مانند ISO 13485 برای تجهیزات پزشکی و GxP برای تولید داروها هماهنگ باشند تا اطمینان حاصل شود که ایمنی و کیفیت این محصولات در سطح جهانی حفظ می‌شود. |
| کالاهای شیمیایی و سموم | برای جلوگیری از خطرات بالقوه به محیط زیست و سلامت انسان، این محصولات باید مطابق با استاندارد جهانی Globally Harmonized System (GHS) عمل کنند. |
کالاهای مشمول مقررات استاندارد اجباری جهت واردات
کالاهایی که تحت استاندارد اجباری برای واردات قرار دارند، محصولاتی هستند که باید با الزامات ایمنی، بهداشت و محیط زیست کشور مقصد تطابق داشته باشند. این کالاها شامل مواد غذایی، لوازم برقی، پوشاک، کالاهای شیمیایی، داروها و تجهیزات پزشکی هستند.
رعایت استانداردهای استاندارد اجباری برای این محصولات ضروری است تا از نظر کیفیت و ایمنی مشکلی برای مصرف‌کننده ایجاد نشود. در صورت عدم تطابق با این الزامات، واردات کالاها ممکن است متوقف یا برگشت داده شود.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش مکانیک و فلزشناسی
کالاهایی که مشمول استاندارد اجباری در بخش مکانیک و فلزشناسی هستند، محصولاتی هستند که باید با رعایت الزامات خاص ایمنی و بهداشتی تولید و وارد شوند تا سلامت و ایمنی مصرف‌کنندگان را تأمین کنند. این محصولات در صنایع مختلفی مانند ساختمان، گازرسانی، کشاورزی و تجهیزات عمومی کاربرد دارند و می‌بایست با استاندارد اجباری مطابقت داشته باشند تا از بروز خطرات جلوگیری شود.
محصولاتی مانند آتش خاموش کن‌ها، آبگرمکن‌ها، اجاق گازها و بخاری‌های گاز سوز و نفت سوز باید مطابق با الزامات استاندارد اجباری طراحی و وارد شوند تا از نظر ایمنی و عملکرد در برابر آتش‌سوزی و مصرف سوخت به خوبی عمل کنند. همچنین کالاهایی مانند سیلندرهای گاز مایع، شیر آلات ساختمانی و شیرهای اطمینان مخازن آبگرم فشارشکن باید با رعایت استانداردهای ایمنی و جلوگیری از نشت گاز وارد بازار شوند.
کالاهایی مانند مشعل‌های گاز سوز، مشعل‌های گازوئیل سوز، لوله‌های فولادی گازرسانی و ورق‌های فولادی گرم نوردیده از دیگر محصولاتی هستند که باید طبق الزامات استاندارد اجباری تولید و وارد شوند. رعایت این استانداردها به جلوگیری از حوادث و خطرات احتمالی کمک می‌کند. علاوه بر این، تجهیزات کشاورزی و صنعتی از جمله پره دیسک در ادوات کشاورزی و ماشین‌آلات تولید نان و شیرینی نیز باید بر اساس این استانداردها وارد شوند.
در نهایت، کالاهایی همچون تجهیزات زمین بازی، وسایل ایمنی برای حفاظت چشم و ماشین‌های کشاورزی باید بر اساس استانداردهای اجباری وارد بازار شوند تا ایمنی و کارایی آنها تضمین شود. این محصولات باید تمامی الزامات بهداشتی و ایمنی را رعایت کنند تا از بروز هرگونه خطر احتمالی جلوگیری شود.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش برق و الکترونیک
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش برق و الکترونیک شامل محصولاتی هستند که باید با الزامات ایمنی و عملکردی خاص تولید و وارد شوند تا از بروز حوادث خطرناک جلوگیری کرده و عملکرد مطلوبی داشته باشند. این کالاها در صنایع مختلف به ویژه در خانه‌ها و محیط‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و رعایت استانداردهای استاندارد اجباری برای تأمین ایمنی و کارایی آنها الزامی است.
محصولاتی مانند انواع باطری‌ها، انواع سیم و کابل‌ها و کابل‌های مخابراتی باید مطابق با استانداردهای ایمنی تولید شوند تا از بروز خطرات ناشی از نشت برق یا آتش‌سوزی جلوگیری گردد. همچنین، کلیدها، پریزها، دو شاخه‌ها و سرپیچ‌های برقی باید طبق الزامات استاندارد اجباری ساخته شوند تا از مشکلاتی مانند اتصال کوتاه یا برق‌گرفتگی پیشگیری شود.
در بخش لوازم برقی خانگی، رعایت استانداردهای استاندارد اجباری برای انواع لوازم برقی خانگی از نظر ایمنی اهمیت ویژه‌ای دارد. این لوازم باید از جنبه‌های مختلف مانند حفاظت در برابر شوک الکتریکی و مقاومت در برابر حرارت با الزامات استاندارد اجباری مطابقت داشته باشند. همچنین، انواع لامپ‌های روشنایی باید با رعایت استانداردهای مربوطه تولید شوند تا علاوه بر روشنایی، از نظر ایمنی در برابر نشت برق یا شکستگی آسیب‌زا نباشند.
در نهایت، انواع الکتروموتورها نیز باید مطابق با الزامات استاندارد اجباری ساخته شوند تا عملکرد صحیح و ایمن در شرایط مختلف کاری داشته باشند. رعایت این استانداردها در تمامی این کالاها برای جلوگیری از بروز مشکلات فنی و ایمنی ضروری است.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش اوزان و مقیاس ها و وسایل سنجش
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش اوزان، مقیاس‌ها و وسایل سنجش شامل ابزارهایی هستند که برای اندازه‌گیری دقیق کمیت‌ها استفاده می‌شوند. این وسایل مانند ترازوها، مقیاس‌های صنعتی و وسایل سنجش دقیق باید با رعایت استاندارد اجباری تولید شوند تا دقت اندازه‌گیری‌ها تضمین شود.
در بخش فلزات گرانبها، انگ‌گذاری و تعیین عیار فلزات گرانبها مانند طلا و نقره نیز باید مطابق با استاندارد اجباری انجام شود تا از صحت عیارگذاری و اعتبار محصولات فلزی اطمینان حاصل گردد. این استانداردها از دقت در ارزیابی و جلوگیری از تقلب در این صنعت حمایت می‌کنند.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش مهندسی پزشکی
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش مهندسی پزشکی شامل محصولاتی هستند که برای تأمین ایمنی و سلامت بیماران تولید و وارد می‌شوند. این محصولات مانند خودروهای امدادی، تجهیزات پزشکی و لوازم مصرفی در زمینه‌های درمانی باید مطابق با الزامات خاص استانداردهای پزشکی تولید شوند تا از ایمنی و کیفیت آنها اطمینان حاصل گردد.
برای مثال، تجهیزات مهمی مانند آمبولانس‌ها، یونیت‌ها و صندلی‌های دندانپزشکی، سوزن‌های زیر جلدی و سرنگ‌های یکبار مصرف باید با رعایت استاندارد اجباری وارد بازار شوند تا از خطرات احتمالی برای بیماران جلوگیری شود. همچنین، لوازمی همچون دستکش‌های جراحی، استریلایزرها (اتوکلاو)، دندان‌های مصنوعی، گاز اکسیژن طبی و انواع سیلندرهای گاز پزشکی باید مطابق با استانداردهای ایمنی الکتریکی و بهداشتی تولید و وارد شوند.
علاوه بر این، محصولاتی مانند باند زخم‌بندی، کیسه ادرار، ست‌های تزریق و نخ‌های بخیه نیز باید تحت رعایت استاندارد اجباری قرار گیرند تا سلامت بیماران در تمامی مراحل درمان تضمین شود. این استانداردها از هرگونه نقص در کیفیت و ایمنی کالاهای پزشکی جلوگیری می‌کنند و اطمینان می‌دهند که این محصولات با رعایت اصول ایمنی و بهداشتی به مصرف‌کنندگان عرضه شوند.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری دربخش خودرو و نیرو محرکه
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش خودرو و نیرو محرکه شامل محصولاتی هستند که برای تأمین ایمنی و عملکرد بهینه در وسایل نقلیه طراحی و تولید می‌شوند. این محصولات باید طبق استانداردهای خاص تولید شوند تا از ایمنی و کارایی خودروها و موتورسیکلت‌ها اطمینان حاصل شود.
برای مثال، قطعاتی مانند کمک فنرها، لنت‌های ترمز، فیلترها و قطعات برقی خودرو، باید استانداردهای مربوط به عملکرد و ایمنی را رعایت کنند تا از خرابی زودرس و حوادث احتمالی جلوگیری شود. همچنین، قطعات مهمی مانند لامپ‌های خودرو، باتری‌های سربی راه‌انداز خودرو و موتورسیکلت، و همچنین کلاه ایمنی رانندگان موتورسیکلت باید مطابق با استاندارد اجباری تولید شوند تا به ایمنی کاربران کمک کنند.
در کنار این موارد، برچسب مصرف سوخت برای خودروهای بنزینی و موتورسیکلت‌ها از دیگر محصولاتی است که تحت نظارت استاندارد اجباری قرار دارد. این برچسب‌ها اطلاعات دقیقی از میزان مصرف سوخت وسایل نقلیه ارائه می‌دهند که به رانندگان کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در مورد مصرف سوخت اتخاذ کنند. همچنین، مقررات تایید نوع موتور سیکلت و موتور گازی نیز تحت این استانداردها قرار دارد تا از تطابق این وسایل با الزامات ایمنی و محیط زیستی اطمینان حاصل شود.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش ساختمانی و معدنی
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش ساختمانی و معدنی، محصولات مختلفی هستند که برای ایمنی، کیفیت و دوام ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها اهمیت زیادی دارند. این کالاها باید طبق استانداردهای مشخصی تولید شوند تا از نظر ایمنی، عملکرد و دوام در برابر شرایط مختلف محیطی تأمین نیازهای پروژه‌های ساختمانی و عمرانی را برآورده کنند.
محصولاتی مانند انواع سیمان، شیشه‌های ایمنی ساختمان و وسائط نقلیه، شیشه‌های دو جداره، شیشه فلوت و شیشه‌های تخت کششی باید مطابق با استاندارد اجباری تولید شوند تا در برابر آسیب‌های احتمالی و تغییرات دمایی مقاومت کافی داشته باشند. همچنین، کاشی‌ها، آجرهای رسی، و انواع بلوک‌ها نظیر بلوک سیمانی و بلوک پلی استایرن برای استفاده در دیوارها و سقف‌ها باید از نظر ابعاد، مقاومت و دوام به استانداردها توجه داشته باشند.
لوله‌های سیمانی و آزبست، ورق‌های سیمان الیافی، عایق‌های رطوبتی و حرارتی، سنگدانه‌های بتن و مواد شیمیایی افزودنی بتن مانند روان‌کننده‌ها، کندگیرکننده‌ها و حباب‌سازها نیز تحت استاندارد اجباری قرار دارند. این محصولات علاوه بر عملکرد مناسب در ساختمان، باید از نظر ایمنی در برابر عوامل طبیعی و شرایط محیطی مقاوم باشند.
از دیگر محصولات تحت استاندارد اجباری در این بخش می‌توان به خرپای تیرچه و تیرچه‌های مورد استفاده در سقف‌های تیرچه بلوک و همچنین بلوک‌های سقفی برای این سقف‌ها اشاره کرد. در نهایت، بلوک‌های سیمانی غیر باربر و کاشی موزاییکی سیمانی نیز به عنوان جزئی از این استانداردها مورد توجه قرار دارند تا ایمنی و کارایی آنها در ساخت و سازها تضمین شود.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش شیمیایی
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش شیمیایی شامل محصولاتی هستند که برای استفاده‌های مختلف صنعتی، خانگی و خودرویی باید با رعایت الزامات استاندارد تولید شوند. این کالاها در صنایع مختلف از جمله آتش‌نشانی، ساختمان‌سازی، خودروسازی و تولید محصولات بهداشتی کاربرد دارند و باید از نظر ایمنی، کیفیت و کارایی به استانداردهای مشخصی پایبند باشند. درباره قوانین واردات و ترخیص مواد شیمیایی بیشتر بخوانید.
انواع پودرهای مورد مصرف در کپسول‌های آتش‌نشانی باید به‌گونه‌ای تولید شوند که در مواقع اضطراری به‌طور مؤثر عمل کنند و ایمنی را تأمین نمایند. لوله‌ها و اتصالات پلی‌وینیل کلراید سخت، پلی‌پروپیلن و پلی‌اتیلن نیز برای آبرسانی و آبیاری جانبی باید مطابق با استاندارد اجباری تولید و وارد شوند تا از نظر مقاومت و طول عمر در برابر فشار و شرایط محیطی به درستی عمل کنند. درباره شرایط واردات و ترخیص لوله و اتصالات در مقاله مربوطه اطلاعات بیشتری به دست آورید.
پودر لباسشویی، شامپو سر، مایع ظرفشویی و خمیر دندان به‌عنوان محصولات بهداشتی باید از مواد اولیه با کیفیت بالا ساخته شده و مطابق با استانداردهای ایمنی و بهداشتی تولید شوند. مواد شیمیایی مانند پودر ملامین، ظروف ملامین (غذاخوری) و انواع روغن موتور و گریس نیز باید از نظر کارایی و ایمنی در برابر حرارت و فشار استانداردهای لازم را رعایت کنند.
انواع ضدیخ، مایعات ترمز، تایر موتورسیکلت، تویی تایر و تسمه‌های لاستیکی خودرو باید برای استفاده در شرایط مختلف جوی و دمایی طراحی و تولید شوند. گازهای خنک‌کننده، رنگ‌های ساختمانی و لاستیک‌های خودروهای سبک و سنگین نیز به‌عنوان محصولات ضروری در صنعت خودروسازی و ساختمان‌سازی باید با رعایت استانداردهای ایمنی و کیفیت مناسب وارد بازار شوند.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش غذایی و کشاورزی
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش غذایی و کشاورزی شامل محصولاتی هستند که مستقیماً با سلامت مصرف‌کنندگان در ارتباط هستند. از جمله این کالاها می‌توان به انواع آبمیوه، نکتار و کنسانتره، فرآورده‌های لبنی، کنسروها و کمپوت‌ها اشاره کرد که باید تحت شرایط بهداشتی و با رعایت استانداردهای خاص تولید شوند. همچنین، آدامس‌ها، سوسیس و کالباس و شکرسفید باید با استفاده از مواد اولیه سالم و مطابق با استانداردهای بهداشتی تولید شوند تا از نظر کیفیت و ایمنی مورد تایید قرار گیرند.
در بخش کشاورزی، مواد اولیه مورد استفاده در خوراک دام و طیور نیز باید مطابق با استانداردهای ویژه‌ای تولید شوند. دی کلسیم فسفات، پودر ماهی و دیگر خوراک‌های دام باید با دقت و رعایت اصول بهداشتی تولید شوند تا به سلامت دام و طیور آسیب نرسانند. همچنین، زعفران و پسته و مغز پسته باید به‌طور طبیعی و از منابع معتبر تولید شوند تا هیچ‌گونه ماده مضر در فرآیند تولید آنها وارد نشود.
محصولات دیگر همچون آب آشامیدنی بسته‌بندی شده، چای سیاه، ماکارونی، نوشیدنی‌های مالت و نمک طعام باید از مواد اولیه سالم و به‌صورت بهداشتی تولید شوند تا خطرات بهداشتی و آلودگی‌های احتمالی به حداقل برسد. علاوه بر این، زیره، کشمش، خرما و دیگر میوه‌ها و خشکبارها نیز باید تحت شرایط استاندارد و به‌صورت سالم و بهداشتی بسته‌بندی شوند تا از نظر سلامت برای مصرف‌کننده ایمن باشند.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش نساجی و چرم
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش نساجی و چرم، شامل محصولاتی هستند که به‌طور مستقیم با راحتی و سلامت مصرف‌کننده ارتباط دارند. از جمله این کالاها می‌توان به پنبه هیدروفیل، انواع پوشک، نوار بهداشتی و پتو اشاره کرد. این محصولات باید تحت شرایط بهداشتی و مطابق با استانداردهای ایمنی تولید شوند تا از بروز مشکلات بهداشتی جلوگیری کنند. برای مثال، پوشک‌ها و نوارهای بهداشتی باید از مواد اولیه با کیفیت بالا و با رعایت اصول بهداشتی ساخته شوند تا باعث تحریک پوست یا آسیب به سلامت مصرف‌کننده نشوند.
در صنعت نساجی، محصولات مختلفی مانند فرش ماشینی، خامه مورد مصرف در فرش پشمی دستباف و پارچه‌های فاستونی وجود دارند که باید از مواد اولیه معتبر و با کیفیت ساخته شوند. برای تولید فرش و پارچه، استفاده از مواد رنگرزی و پیگمنت‌ها به‌طور ویژه‌ای اهمیت دارد تا کیفیت رنگ و بافت کالا حفظ شود. به‌ویژه در تولید فرش‌های ماشینی و فرش پشمی دستباف، رعایت استانداردها به‌منظور حفظ زیبایی و ماندگاری این محصولات بسیار حیاتی است.
در بخش ورزشی، محصولات مانند توپ‌های ورزشی باد شونده و پرچم جمهوری اسلامی ایران نیز باید مطابق با استانداردهای خاص تولید شوند. این محصولات باید از مواد مقاوم و با کیفیت ساخته شوند تا در طول زمان از دوام و کیفیت لازم برخوردار باشند. استانداردهای مربوط به این کالاها به‌طور ویژه‌ای بر روی ایمنی و راحتی مصرف‌کنندگان تمرکز دارند و باید در فرآیند تولید رعایت شوند.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش بسته بندی و سلولزی
کالاهای مشمول استاندارد اجباری در بخش بسته‌بندی و سلولزی، محصولات مختلفی هستند که به‌طور مستقیم با ایمنی، بهداشت و کیفیت بسته‌بندی مواد غذایی و بهداشتی در ارتباطند. از جمله این کالاها می‌توان به پاکت پستی، انواع جعبه‌های مقوایی مخصوص بسته‌بندی شیرینی و مواد غذایی، و ظروف فلزی غیر قابل نفوذ جهت بسته‌بندی مواد خوراکی اشاره کرد. این بسته‌بندی‌ها باید از مواد مقاوم و غیر سمی ساخته شوند تا از آلودگی و فساد مواد غذایی جلوگیری کنند و در عین حال به حفظ تازگی و ایمنی مواد غذایی کمک کنند.
در زمینه بهداشت، کالاهایی مانند دستمال کاغذی، کاغذ توالت، حوله کاغذی و منسوج نبافته به‌طور ویژه باید تحت شرایط بهداشتی و مطابق با استانداردهای بین‌المللی تولید شوند. این محصولات باید از مواد اولیه مناسب و بهداشتی ساخته شوند تا از هرگونه تحریک یا آسیب به پوست جلوگیری شود و مصرف‌کننده را در معرض خطرات بهداشتی قرار ندهند. همچنین، خمیر کاغذ و خمیر لینتر که در تولید پوشک و نوار بهداشتی به‌کار می‌روند، باید مطابق با استانداردهای بهداشتی و کیفیت بالا تولید شوند.
بسته‌بندی‌های خاصی مانند لفاف‌های چند لایه مخصوص بسته‌بندی مواد غذایی و آشامیدنی و پاکت‌های کاغذی سیمان و گچ نیز مشمول استاندارد اجباری هستند. این بسته‌بندی‌ها باید ویژگی‌هایی مانند مقاومت در برابر رطوبت، دوام، و محافظت از محتویات را دارا باشند. رعایت این استانداردها موجب افزایش کیفیت و ایمنی محصولات و محافظت از محتویات بسته‌بندی شده در برابر آسیب‌های محیطی می‌شود.
کالاهای مشمول استاندارد اجباری از نظر برچسب انرژی
کالاهایی که مشمول استاندارد اجباری برچسب انرژی هستند، به‌طور خاص برای کاهش مصرف انرژی و بهبود بهره‌وری انرژی در نظر گرفته می‌شوند. برچسب انرژی نشان‌دهنده مصرف انرژی محصول در مقیاس‌های مختلف است و به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در خرید کالاهای مختلف بگیرند. برای مثال، تجهیزات YARADA مدل‌های 1، 2، 3، 4، یونیت‌های برودتی نیکابین، و کمپرسورهای هرمیتیک خانگی، از جمله تجهیزات برودتی و تهویه‌ای هستند که در صورت داشتن برچسب انرژی مناسب، می‌توانند در کاهش مصرف برق و هزینه‌های انرژی مصرفی کمک کنند.
همچنین، بخاری‌های گازسوز دودکش‌دار مدل RAD و بخاری‌های گازسوز بدون دودکش، که جزء وسایل گرمایشی خانگی هستند، نیاز به توجه به مصرف انرژی دارند. به‌ویژه این محصولات باید استانداردهای انرژی را رعایت کنند تا از اتلاف انرژی و آلایندگی‌های زیست‌محیطی جلوگیری شود. در کنار این‌ها، آبگرمکن‌های گازسوز دیواری، پکیج‌های گازسوز مرکزی و وسایل پخت و پز گازسوز خانگی نیز از دستگاه‌هایی هستند که باید به‌دقت برچسب انرژی دریافت کنند تا در مصرف انرژی بهینه عمل کنند.
در بخش محصولات الکتریکی، کالاهایی مانند بخارپز برقی خانگی، اتوی برقی خانگی، جاروبرقی برقی، سماور برقی خانگی و انواع لامپ‌های الکتریکی به‌ویژه باید دارای برچسب انرژی باشند تا کاربر بتواند به‌راحتی میزان مصرف انرژی این دستگاه‌ها را شناسایی کرده و دستگاه‌هایی با بازده انرژی بالا را انتخاب کند. این موضوع در ترانسفورماتورهای روغنی سه‌فاز و موتورهای الکتریکی نیز حائز اهمیت است، زیرا این دستگاه‌ها به‌طور مستقیم بر بهره‌وری انرژی و کاهش مصرف انرژی در صنایع و خانه‌ها تأثیر دارند.
وظایف موسسه استاندارد ایران در مورد استاندارد اجباری واردات
استاندارد اجباری نقش بسیار مهمی در حمایت از مصرف‌کنندگان داخلی دارد. این استاندارد با ارزیابی کیفیت کالاهای وارداتی، مانع از ورود محصولات بی‌کیفیت به کشور می‌شود. به این ترتیب، تولیدکنندگان که مواد اولیه خود را از خارج وارد می‌کنند، و همچنین مصرف‌کنندگان داخلی، از مزایای استاندارد اجباری بهره‌مند می‌شوند.
قوانین استاندارد اجباری به مراجع گمرکی ارسال می‌شود تا در فرآیند واردات اعمال شود. این استاندارد فقط مختص واردات نیست و در صادرات کالا نیز کاربرد دارد. در واقع، برای حفظ کیفیت کالاها در تمامی مراحل، این استاندارد برای صادرات نیز به‌کار می‌رود.
سازمان ملی استاندارد ایران با کنترل صادرات کالاهای بی‌کیفیت، از بازار داخلی در برابر نفوذ محصولات خارجی محافظت می‌کند. این اقدامات به تثبیت و گسترش بازار کالاهای ایرانی کمک می‌کند.
کالاهای استاندارد اجباری تنظیم شده توسط موسسه استاندارد
برخی از کالاها تحت استاندارد اجباری قرار دارند و باید با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرند. به عنوان مثال، استاندارد زعفران یکی از موارد مهم در این زمینه است. زعفران که از کالاهای اصلی صادراتی ایران محسوب می‌شود، برای صادرات به کشورهای مختلف نیازمند رعایت قوانین سخت‌گیرانه است.
عسل نیز یکی دیگر از محصولاتی است که تحت استاندارد اجباری قرار دارد. صادرات عسل باید مطابق با استانداردهای خاصی مورد ارزیابی قرار گیرد. این ارزیابی‌ها و آزمایش‌ها برای تضمین کیفیت و جلوگیری از تقلب در تولید عسل انجام می‌شود. کشورهای مقصد، ارزیابی‌های دقیقی را برای این محصول انجام می‌دهند تا از کیفیت آن اطمینان حاصل کنند.
مدارک لازم برای اخذ مدرک استاندارد اجباری
برای دریافت گواهی استاندارد اجباری، ارائه مدارک و اطلاعات مشخصی لازم است. این مدارک باید نشان‌دهنده تطابق محصول با معیارهای تعیین‌شده از سوی سازمان‌های استاندارد ملی باشند و شامل موارد زیر می‌شود:
- درخواست کتبی: درخواست رسمی باید از سوی تولیدکننده یا واردکننده به سازمان استاندارد ارسال شود.
- مشخصات فنی کالا: تمامی اطلاعات مربوط به مواد اولیه، فرآیند تولید، و ویژگی‌های محصول باید ارائه گردد.
- گزارش آزمایشگاهی: نتایج آزمایش‌های انجام‌شده روی محصول از آزمایشگاه‌های معتبر برای تأیید کیفیت و ایمنی کالا ضروری است.
- مدارک قانونی: مدارک مربوط به مالکیت محصول، مدارک واردات (در صورت وارداتی بودن کالا)، و گواهی‌های بین‌المللی در صورت نیاز.
- مدارک شخصی مدیرعامل: ارائه مدارک هویتی و شناسایی مدیرعامل شرکت.
- کپی برابر اصل آگهی ثبت و روزنامه رسمی واحد تولیدی: ارائه مدارک قانونی ثبت شرکت و روزنامه رسمی.
- کپی برابر با اصل پروانه کسب و فعالیت: تأیید پروانه کسب و فعالیت برای واحد تولیدی.
- فرم ثبت علائم تجاری: ثبت علائم تجاری واحد تولیدی برای تأیید نشان تجاری محصول.
- کپی برابر با اصل آگهی ثبت برند در روزنامه رسمی: مدارک ثبت برند شرکت در روزنامه رسمی.
- گواهی تأیید صلاحیت مسئول کنترل یا مدیر: مدارک مربوط به صلاحیت مسئول کنترل کیفیت یا مدیر مجموعه.
- پرداخت کارمزد خدماتی و فیش پرداختی: ارائه فیش پرداختی کارمزد خدمات سازمان استاندارد.
علاوه بر این، مدارک زیر برای ارزیابی و بررسی محصول نیاز است:
- گزارش‌های ارزیابی ریسک: مستندات مربوط به ارزیابی ریسک‌های احتمالی محصول برای مصرف‌کننده و محیط زیست.
- مدارک حسابرسی کیفیت: ارائه اسناد کنترل کیفیت محصول در مراحل مختلف تولید.
- نمونه محصول: در صورت نیاز، ارائه نمونه‌ای از محصول برای بررسی‌های دقیق‌تر توسط سازمان استاندارد.
تمامی این مدارک باید به سازمان استاندارد ارائه شده و پس از ارزیابی و تطابق با معیارهای مورد نظر، گواهی استاندارد اجباری صادر خواهد شد. روند اخذ گواهی استاندارد اجباری ممکن است زمان‌بر باشد، چرا که آزمایش‌ها و بررسی‌های دقیقی برای تأیید کیفیت و ایمنی محصول انجام می‌شود. معمولاً پس از ارزیابی مدارک و تطابق با معیارهای تعیین‌شده، مجوز استاندارد اجباری صادر می‌شود.
مزایای استفاده از استاندارد اجباری چیست؟
رعایت استاندارد اجباری موجب بهبود کیفیت و ایمنی کالاها در بازار می‌شود. این استانداردها تضمین می‌کنند که محصولات وارداتی یا تولید داخل، حداقل شرایط ایمنی، سلامت و کارکرد مطلوب را دارند. در نتیجه، مصرف‌کنندگان از محصولاتی بهره‌مند می‌شوند که ریسک‌های فنی، شیمیایی یا فیزیکی آنها کاهش یافته است.
علاوه بر این، وجود استاندارد اجباری مانع از ورود کالاهای بی‌کیفیت و تقلبی به بازار می‌شود و فضایی برای رقابت سالم فراهم می‌آورد. رعایت این استانداردها همچنین به تسهیل فرآیند ترخیص کالا از گمرک کمک کرده و هزینه‌های مربوط به دوباره‌کاری یا برگشت کالا را کاهش می‌دهد. این امر همچنین اعتماد نهادهای نظارتی و مشتریان نهایی را افزایش می‌دهد.
نکات مهم کالاهای مشمول استاندارد اجباری
در صورتی که کالایی تحت تعرفه‌ای مشمول استاندارد اجباری باشد و به دلیل شرایط خاص، طبق تعرفه دیگری اظهار شود، همچنان باید مطابق با این استاندارد بررسی گردد. در صورتی که مشخص شود کالای اظهار شده تحت تعرفه غیرمشمول، بعداً مشمول مقررات استاندارد اجباری است، باید مراتب اصلاح تعرفه از طریق سامانه EPL به گمرک اعلام شود تا پس از اصلاح تعرفه، کالا برای تطابق با استاندارد عودت داده شود.
کالاهایی که نیاز به ارائه COI دارند، باید در مبدا بازرسی شده و توسط شرکت‌های بازرسی تایید صلاحیت شده بررسی شوند. پس از آن، برای این کالاها باید گواهی COI (Certificate of Inspection) صادر و به مراجع مربوطه ارائه گردد.
طبق بخشنامه شماره ۶۰/۳۲۵۲۹ مورخ ۹۹/۰۲/۰۱ دفتر مقررات صادرات و واردات وزارت صنعت، معدن و تجارت، واردات و ثبت سفارش کالاهای مستعمل مشمول مقررات استاندارد اجباری باید با حضور نماینده سازمان ملی استاندارد در جلسات کمیته ماده یک آیین نامه اجرایی قانون صادرات و واردات مورد بررسی قرار گیرد. همچنین کلیه بخشنامه‌های قبلی در این خصوص باطل شده است.
کالاهای وارداتی باید از نظر الزامات نشانه‌گذاری به طور کامل با استانداردهای ملی یا استانداردهای مورد تایید از جمله استاندارد اجباری تطابق داشته باشند. در صورتی که نشانه‌گذاری کالا ناقص باشد، ادارات کل استاندارد استانی و واردکنندگان باید بر اساس مفاد نامه شماره ۹۰۳۰۱ مورخ ۲۴/۰۸/۹۵ دفتر ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی عمل کنند.
طبق قانون و در موارد خاص و با نظر کارشناس کمیته فنی استاندارد، کالاهایی که ارزش آنها زیر ۲۰۰۰ دلار است، از دریافت مجوز استاندارد اجباری معاف می‌باشند.
موسسه می‌تواند با تصویب شورای عالی استاندارد، اجرای استاندارد اجباری برای کالاها یا بخشی از یک استاندارد و یا آیین‌نامه‌های مربوط به ایمنی، حفظ سلامت عمومی، تضمین کیفیت و حمایت از مصرف‌کننده را اعلام نماید. این اقدام باید با تعیین مدت زمان لازم که از سه ماه کمتر نباشد، اجرایی گردد.
تبصره ۱ – موسسه مکلف است اجباری کردن استانداردها و آیین‌های کار و مهلت اجرای آنها را در دو نوبت به فاصله ۱۰ روز در روزنامه رسمی دادگستری جمهوری اسلامی ایران و دو روزنامه کثیرالانتشار آگهی و از طریق سایر رسانه‌های گروهی نیز به اطلاع عموم برساند.
تبصره ۲ – کیفیت مواد و کالاهای وارداتی بر حسب ضرورت و اولویت و توجه به مسائل ایمنی و بهداشتی و اقتصادی باید با استانداردهای ملی جمهوری اسلامی ایران و یا استانداردهای کشور مبدا و یا استانداردهای معتبر و مورد قبول موسسه منطبق باشد. اولویت مواد و کالاها را شورای عالی استاندارد تعیین می‌کند.
تبصره ۳ – موسسه می‌تواند به منظور جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب و حفظ بازارهای بین المللی به تدریج اجرای استاندارد کالاهای صادراتی و درجه بندی آن را اجباری نماید.
تبصره ۴ – در مواردی که اجرای استاندارد درباره فرآورده‌هایی اجباری اعلام می‌گردد اعطای هرگونه تسهیلات به واحدهای تولیدکننده این قبیل فرآورده‌ها از سوی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مختلف دولتی و نیز تبلیغات رسمی این فرآورده‌ها از طریق رسانه‌های ارتباط جمعی منوط به داشتن پروانه کاربرد علامت استاندارد یا تائیدیه آن و یا تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران خواهد بود.
ماده ۹ – هرگاه اجرای استاندارد در مورد کالاهایی اجباری اعلام شود، پس از انقضای مهلت‌های مقرر، تولید، تمرکز، توزیع و فروش اینگونه کالاها با کیفیت پایین‌تر از استاندارد مربوط و یا بدون علامت استاندارد ایران ممنوع و با رعایت شرایط و امکانات خاطی و دفعات و مراتب جرم و مراتب تعزیر اعم از احضار، وعظ، تذکر، توبیخ، تهدید و اخذ تعهد و حبس از یک ماه تا دو سال و جزای نقدی از یکصد هزار ریال تا پنجاه میلیون ریال به حکم محاکم صالحه محکوم خواهند شد.
تبصره ۲ – رعایت کلیه مقررات استانداردهای اجباری در مورد کالاهای وارداتی الزامی خواهد بود.
ماده ۱۲ – هرگاه ارتکاب یکی از جرائم مذکور در این قانون موجب بیماری یا آسیبی گردد مرتکب حسب نتایج حاصله به مجازات‌های زیر محکوم می‌گردد:
- درصورتیی که مدت معالجه زائد بر دو ماه نباشد مجازات مرتکب شش ماه تا دو سال حبس تعزیری و پانصد هزار تا دو میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.
- در صورتی که مدت معالجه زائد بر دو ماه باشد مجازات مرتکب یک تا سه سال حبس تعزیری و یک میلیون تا دو میلیون ریال جزای نقدی خواهد شد.
- در صورتی که موجب نقص عضو شود مجازات مرتکب حسب مورد سه سال تا ده سال حبس تعزیری و دو میلیون تا پنج میلیون ریال جزای نقدی خواهد شد.
- در صورتی که منتهی به مرگ شود مجازات مرتکب سه الی پانزده سال حبس تعزیری و سه میلیون تا ده میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.
در تمام موارد فوق در صورت شکایت مصرف کننده و به شرط اقوی بودن سبب از مباشر، دیه و خسارت مصرف کننده بر اساس قانون مجازات اسلامی و بر طبق حکم محاکم جبران می‌گردد.
ماده ۱۴ – در صورت تخلف تولید کننده یا فروشنده از مقررات اعلام شده در رابطه با کالاهای استاندارد شده یا اوزان ومقیاس‌ها و وسائل سنجش، با شکایت مشتری و اثبات موضوع، خسارت مشتری حسب مورد تماما توسط تولید کننده یا فروشنده با حکم محاکم صالحه پرداخت خواهد شد.
ماده ۱۱ – هرکس مشخصات فرآورده‌های مشمول استاندارد اجباری را پس از تهیه، تولید یا ساخت تغییر دهد یا از ظروف و وسایل بسته بندی مخصوص فرآورده‌های استاندارد شده برای بسته بندی و عرضه و فروش فرآورده‌های خارج از استاندارد استفاده کند، یا به قصد تقلب و یا به هر کیفیتی در قوطی، بسته، جعبه و لفاف محتوی فرآورده‌های مشمول استاندارد اجباری دخل و تصرف نماید و یا به جای جنس استاندارد شده جنس دیگری تحت همان عنوان عرضه کند و یا به فروش برساند و یا به قصد تقلب از برگ‌های آزمایش و تشخیص مشخصات فرآورده‌ها و همچنین پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران در غیر مورد استفاده کند و یا علامت استاندارد ایران را بدون دریافت پروانه بر روی محصولات خود به کار برد، به حبس از شش ماه تا دو سال و جزای نقدی از یک میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
سوالات متداول
انواع استاندارد اجباری کدامند؟
استانداردهای اجباری به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: «استانداردهای ملی اجباری» که توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین و اعمال می‌شوند، و «استانداردهای بین‌المللی پذیرفته‌شده» که در برخی موارد به‌دلیل الزامات فنی یا توافق‌نامه‌های بین‌المللی مورد استناد قرار می‌گیرند. این استانداردها معمولاً شامل الزامات ایمنی، سلامت، عملکرد، بسته‌بندی، برچسب‌گذاری و کیفیت کالاها هستند و رعایت آنها برای ورود کالا به بازار داخلی یا ترخیص از گمرک الزامی است.
چه کالاهایی مشمول استاندارد اجباری می شوند؟
کالاهایی که ممکن است سلامت انسان، ایمنی عمومی، محیط زیست یا کیفیت مصرف را تحت تأثیر قرار دهند، معمولاً مشمول استاندارد اجباری هستند. این کالاها شامل لوازم خانگی برقی، بخاری‌ها، آبگرمکن‌ها، تجهیزات گازسوز، قطعات خودرو، مصالح ساختمانی، مواد غذایی، لوازم پزشکی، باتری‌ها، لامپ‌ها و محصولات شیمیایی می‌شوند. فهرست کامل کالاهای مشمول استاندارد اجباری توسط سازمان ملی استاندارد منتشر شده و به‌صورت دوره‌ای به‌روزرسانی می‌شود.
گواهینامه بازرسی (COI) چیست؟
گواهینامه بازرسی یا COI (Certificate of Inspection) سندی رسمی است که نشان می‌دهد کالای وارداتی پیش از حمل یا هنگام ورود به کشور توسط یک شرکت بازرسی مورد تأیید، مورد بررسی فنی و کیفی قرار گرفته است. این گواهینامه اثبات می‌کند که کالا با مشخصات فنی، مقدار، بسته‌بندی و استانداردهای لازم مندرج در ثبت سفارش مطابقت دارد. ارائه COI برای ترخیص بسیاری از کالاهای مشمول استاندارد اجباری از گمرک الزامی است.
گواهینامه انطباق (COC) چیست؟
گواهینامه انطباق یا COC (Certificate of Conformity) سندی است که تأیید می‌کند کالای وارداتی با الزامات استاندارد ملی یا بین‌المللی و مقررات فنی تعیین‌شده مطابقت دارد. این گواهینامه معمولاً توسط شرکت‌های بازرسی یا نهادهای تأییدشده صادر می‌شود و به‌ویژه در واردات کالاهای حساس یا مشمول استاندارد اجباری، نقش حیاتی در اخذ مجوز ترخیص دارد. COC به‌عنوان تضمینی برای سلامت، ایمنی و کیفیت کالا در فرآیند واردات عمل می‌کند.
جمع بندی
استاندارد اجباری نقش مهمی در حفظ کیفیت، ایمنی، و انطباق کالاها با الزامات قانونی دارد و از ورود محصولات غیراستاندارد به بازار جلوگیری می‌کند. این استاندارد همراه با اصطلاحاتی چون گواهینامه انطباق (COC) و گواهینامه بازرسی (COI) به کار می‌رود.
در این مقاله، کالاهایی که نیازمند استاندارد اجباری هستند معرفی شده و مدارک مورد نیاز برای اخذ این استاندارد توضیح داده شد. رعایت این استانداردها نه‌تنها به محافظت از مصرف‌کنندگان کمک می‌کند، بلکه اعتماد به محصولات و تولیدات داخلی را نیز افزایش می‌دهد.
ترخیص پدیا با ارائه خدمات جامع از صفر تا صد واردات، از جمله ثبت سفارش تا ترخیص کالا، آماده است تا تمام مراحل واردات شما را با دقت و حرفه‌ای مدیریت کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر و استعلام کالای مورد نظر خود، می‌توانید با کارشناسان ما تماس گرفته و از مشاوره رایگان بهره‌مند شوید.
برای دریافت لیست کامل استاندارد اجباری 1403 کلیک کنید.
دیدگاه خود را بنویسید